Жемқорлық – кез келген елдің дамуына кедергі келтіретін, қоғамның барлық саласына теріс ықпал ететін әлеуметтік дерт. Ол тек экономикалық шығын әкеліп қана қоймай, ең бастысы – адамдардың әділдікке, заңға, мемлекетке деген сенімін әлсіретеді. Соңғы жылдары бұл мәселе жиі талқыланып, қоғам назарында тұрғанымен, оны түбегейлі жою оңай емес. Жемқорлықпен күрес тек мемлекеттік деңгейдегі шаралармен шектелмей, қоғамның әр мүшесінің саналы ұстанымын талап етеді. Сол себепті бұл мәселеге ойланбай қарауға болмайды.
Жемқорлықтың пайда болуына бірнеше фактор әсер етеді: биліктің ашық болмауы, бақылаудың әлсіздігі, халықтың құқықтық сауаттылығының жеткіліксіздігі, сондай-ақ «тезірек шешудің» бұрыс мәдениеті. Кейде адамдар жұмысты жеңілдетудің жолы ретінде пара беруді қалыпты құбылыс санайды. Алайда осы бір «ұсақ» қадамдар уақыт өте үлкен жүйелік мәселеге айналып, мемлекеттің дамуына айтарлықтай зиян келтіреді.
Жемқорлықтың салдары өте ауыр. Ол әділ бәсекені бұзады, қоғамда сенім дағдарысын туғызады, дарынды жастардың алға шығу мүмкіндігін шектейді. Сондай-ақ мемлекеттік ресурстардың тиімсіз жұмсалуына себеп болады. Мысалы, сапасыз салынған жолдар, дұрыс қызмет көрсетпейтін нысандар немесе қағаз жүзіндегі жобалар – бәрі де жемқорлықтың көріністері.
Онымен күресу үшін мемлекет түрлі реформалар жасап, цифрландыру жүйесін қолға алып келеді. Қызметтерді электронды форматқа көшіру – адам факторының араласуын азайтып, ашықтықты арттыра түседі. Дегенмен, заңды күшейту мен бақылауды арттыру жеткіліксіз: қоғамның сана-сезімі өзгермейінше, жемқорлықты жою мүмкін емес. Әрбір азамат пара бермеуге, талап етпеуге, заң бұзушылықты көрсе бейжай қалмауға тиіс.
Жемқорлық – тек бір адамның немесе бір мекеменің мәселесі емес, бұл – бүкіл қоғамның болашағына әсер ететін ортақ проблема. Оны жеңу үшін әр адам өзінің іс-әрекетіне жауапкершілікпен қарап, әділдік пен адалдық қағидаларын ұстануы қажет. Жемқорлықсыз қоғам – бұл сенімге негізделген, дамушы, мүмкіндіктері тең орта. Егер біз қоғам ретінде ашықтықты, заңдылықты, әділдікті басты құндылық ретінде қалыптастырсақ, онда жемқорлық түптеп жойылмаса да, айтарлықтай азайып, еліміздің болашағы жарқын болары сөзсіз.
