Екі құрлықты жалғастырған Стамбұл – Рамазан айының ерекше әдет-ғұрпын сақтайтын ерекше мекен. Түрік мәдениетінде «Он бір айдың сұлтаны» аталатын Рамазан айы – іштей Жаратқанды тану, сабыр сақтау, бармен бөлісу, құлшылық ету мен  ораза ұстау айы. Биыл Рамазан айы 23 наурыздан 20 сәуірге тура келеді. Стамбұлға асыққан туристер Рамазанның қалалық әдет-ғұрыптары мен мәдениетін көзбен көреді. Адамдар сүйіспеншілік, мейірімділік және төзімділік көрсетуге күш салатын ортада уақыт өткізеді.

Рамазанның берекесі барлық жерде сезіледі

Стамбұлдағы қасиетті айда мешіттердің мұнараларына ерекше жарықтармен безендірілген жазулар ілінеді. Османлыдан қалған мұралардың бірі – жарапазан айтатын барабаншылар. Олар таң атқанша көшелерді аралап, барабан соғып, Рамазан туралы аяттарды айтып, таң намазының алдында сәресіге оятады.

Рамазан айында ораза ұстау – қалыптасқан рәсім. Сәресіде алатаңнан басталатын ораза ақшам намазымен және зеңбіректер дыбысымен аяқталады. Кешке ауызашарда үлкен дастархандарда бас қосатын адамдар бір жұтым су мен бірнеше зәйтүн немесе құрмамен ауыз ашады.

Стамбұлдың үйлеріндегі ауызашар дастархандары Рамазан айының сән-салтанатын көрсетсе, қаланың кафелері мен мейрамханалары дәстүрлі тағамдардың бай мәзірін ұсынады. Оның ішінде буы бұрқырап, жаңа піскен Рамазан нандары қаланы керемет хош иіспен толтырады. Бұл кезеңде ең танымал тағам – түріктердің “Гүллах” деген тіскебасары. Сүт, раушан суы, анар мен ерекше қамырдан жасалатын гүллахты түріктер “баклаваның атасы” деп атайды.

Сәресі алдындағы дәстүрлі ойын-сауық

Стамбұлдың мешіттерінде ауызашарлан кейін оқылатын тарауих намазы құлшылық пен жамағаттың Жаратқанға деген сезімін күшейте түседі. Түрлі алаңдарда, әсіресе тарихи Сұлтанахмет ауданында намаздан кейін дәстүрлі Рамазан ойын-сауықтары басталып, қала мен оның тұрғындарына мерекелік көңіл-күй сыйлайды. Қала алаңдарында діни әңгімелер, поэзия кештері мен халық қойылымдары – музыка, би және әңгімелер ұйымдастырылады. Әсіресе, ауыз әдебиетінен мұраға қалған «Қарагөз бен Хадживат» кейіпкерлерінің қатысуымен дәстүрлі қуыршақ театрлары балалардың да, үлкендердің де көңілін көтереді.

Стамбұлдың киелі жерлеріне рухани саяхат

Стамбұлды Рамазан айында ерекше ететін тағы бір мәселе – оның киелі жерлері.  Мұхаммед пайғамбардың сахабасы Халид бин Зейд Эбу Эйюб Ел-Энсаридің қабірі орналасқан Эйүп Сұлтан Камии мешіті. Рамазан айының алғашқы оразасы тұтылған Оруч баба бейіті, Юша төбе (Юша пайғамбардың қабірі орналасқан деседі), Яхья Эфендидің қабірі. Сонымен қатар Айя София, Сұлтанахмет мешіті, Османлының падишаһтары салтанат құрған Топкапы сарайы да туристердің сүйкті мекеніне айналған. Hz. Мұхаммедтің қасиетті жәдігері Хирка-и-Шерифті Рамазан айы бойы Хирка-и-Шериф мешітінде көруге болады.

Стамбұлда айт қуанышын сезініңіз…

Стамбұлда ғибадатпен өткізілген бейбіт Рамазан айымен қоштасатын Айттың алғашұы күні мерекелік дұғалармен тойланады. Көрші-қолау, туған-туыспен арқа-жарқа араласып, үлкендерге сәлем беру үшін қонаққа баратын сәт. Мереке кезінде қаладағы саябақтар мен алаңдарда ине шаншар жер қалмайды. Айттың құрметіне түрлі ойын-сауық ұйымдастырылып, көңілді уақыт өткізуге жағдай жасалады. Сырлы Туған-туыстар бас қосқаннан кейін айт мерекесі балаларды мерекелік ықыласпен тамашалау үшін қалалық саябақтар мен ойын-сауық орталықтарында жалғасуда. Тарихи орындарды, дәстүрлі тәжірибелерді және Рамазаннан шабыттандырылған ойын-сауықты ұсда ине шаншар жер болмайды. Халық натын Стамбул биылғы Рамазан айында қонақтарын күтуде.

Бес мың жылдан астам тарихы және классикалық селжұқ және осман үйлері бар Бирги «2022 жылдың ең жақсы туристік ауылдары» тізіміне енген. Біріккен Ұлттар Ұйымының Дүниежүзілік туристік ұйымы (UNWTO). Бирги – Сакариядағы Таракли мен Тараклиді қосқаннан кейін Түркияның ең жақсы туристік ауылдар тізіміндегі үшінші ауылы. Невшехирдегі Мұстафапаша 2021 жылы.

Мәдениет және туризм министрлігі оқырмандарды Рами кітапханасына шақырады. Стамбұлдың Эйүпсұлтан ауданындағы Рами кітапханасы 18 ғасырдағы Рами казармасының ғимаратында орналасқан. Түпнұсқа құрылымы мен материалдары бойынша жүргізілген реставрация, жөндеу және құрылыс жұмыстарынан кейін Рами кітапханасы «Стамбулдағы ең үлкен кітапхана» деген атауға ие болды және Еуропадағы өзіндік ерекшеліктері бар жетекші кітапханалардың қатарында.

Рами кітапханасы 4200 адамға арналған және көптеген бөлімдерден тұрады. Мысалы, сәбилер мен балалар кітапханасы, цифрлық кітапхана, жасөспірімдер кітапханасы, ересектер кітапханасы және әртүрлі мамандандырылған кітапханалар. Заманауи кітапхана қызметін көрсету үшін кешенде тәулік бойы жұмыс істейтін оқу және оқу залдары, сәбилер мен балалар бөлімі, топтық және жеке оқу залдары бар. 36 000 шаршы метрге созылатын кітапханаға 2,5 миллион кітап сыяды. Сонымен қатар 51 000 шаршы метр абаттандырылған ғимарат Еуропадағы «ең үлкен жабық ландшафт аймағы бар кітапхана» ретінде танылған. Осы кең жасыл кеңістіктен басқа, Рами кітапханасында ағаштармен қоршалған 1000 шаршы метрлік жасанды тоған бар.

Тұрақты мұражай сертификатын алған Түркиядағы алғашқы кешен Рами кітапханасы Түркияның алғашқы «Биосфераның тұрақты мұражайының сертификатына» ие. Кітапхана қалпына келтіру әдістері мен инфрақұрылым жүйелерін, жергілікті мәдени өмірді қолдайтын құрылымды және келушілер үшін жаңа жасыл өмір сүру кеңістігін қоса алғанда, барлық аспектілерде тұрақтылық қағидаттарына толық сәйкестігін мойындау үшін «Биосфераның тұрақты мұражайы» сертификатын, туризмнің тұрақтылығы сертификатын алды. Кітапхана - бүгінде көне ресурстар мен ақпаратты болашақ ұрпаққа жеткізетін алаң. Стамбулдың «Тірі кітапханасы» Рами кітапханасы «тірі кітапхана» тұжырымдамасы және заманауи кітапханашылық тұжырымдамасы шеңберінде қоғамның мәдени, білім беру және өнер қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін Стамбулға көшірілді. Кітапхана өзінің әртүрлілігімен барлық жастағы келушілерге «жаңа кітапхана тәжірибесін» ұсынады.

Рамидің ішіндегі Ататүрік зерттеулерінің мамандандырылған кітапханасы Түркиядағы ең үлкен Ататүрік мамандандырылған кітапханасына айналады. Бұл бөлімде Түркия Республикасының тарихына, түрік тілі мен мәдениетіне, әсіресе Ататүрік тарихына қатысты еңбектермен бірге әсіресе қоғамдық және гуманитарлық ғылымдар саласында жұмыс істейтін зерттеушілер мен оқырмандарға қызмет көрсететін 20 000-нан астам кітаптан тұратын бай жинақ ұсынылған. . «Шифахане» – қалпына келтіру бөлімінде өткенді болашаққа апарды Кітапхананың тізімдемесінде тіркелген қолжазбалар мен сирек баспа туындылары Қолжазбалар кітапханасының ішінде орналасқан «Шифахане» (реставрация бөлімшесі) қорында сақтаулы. Әртүрлі томдар мен кітаптардың тозуы кітапхананың зертханасында жүргізілген зерттеулер арқылы бағаланады, қалпына келтіру жұмыстары мамандар тарапынан мұқият жүргізілуде. Шифахане күтіміндегі артефактілер сақтау орындарында қолайлы жағдайда сақталады және үнемі күтім жасайды.

Стамбұлда мәдениет, тарих және өнер салаларында «бас тарту нүктесі» болады деп күтілген Рами кітапханасы оқырмандар мен зерттеушілерге миллиондаған кітаптарды, кітап емес материалдар мен цифрлық ресурстарды ұсынады. Кітапхана сонымен қатар жыл бойы әңгімелер, семинарлар, шеберлік сабақтары мен көрмелер өткізеді. Тарихи казармадан Түркиядағы ең үлкен кітапханаға дейін Мұрағат жазбаларында белгілі болғандай, Рами ферма казармасын Осман империясының сұлтан III Мұстафа (1757-1774) тұсында бас уәзір Рами Мехмет паша тұрғызған. Республикалық кезеңде де әскерге қызмет еткен казарма 1960 жылдарға дейін белсенді пайдаланылды. Казарма Түркиядағы ең маңызды кітапханалардың біріне айналды, қалпына келтіру жұмыстары 2014 жылы басталып, 2023 жылы аяқталды.