Зорлық-зомбылық – қоғамның әр саласына әсер ететін, адамның денсаулығына, психологиясына және өмір сапасына зор зиян келтіретін күрделі әлеуметтік мәселе. Соңғы жылдары бұл тақырып жиі талқыланып, ашық айтыла бастағаны қуантады, себебі кез келген өзгерістің бастауы – мәселені мойындаудан басталады. Қоғам дамуы үшін әрбір адамның қауіпсіздігі мен құқығы қорғалуы қажет.
Зорлық-зомбылықтың түрлері көп: физикалық қысымнан бастап, психологиялық қорқыту, экономикалық тәуелді ету, әлеуметтік оқшаулау сияқты жасырын формалары бар. Көп жағдайда жәбірленуші өзін жалғыз сезініп, қоғамнан немесе жақындарынан қолдау таба алмай жатады. Мұндай кезде үнсіз қалу мәселені тереңдетеді.
Зорлықтың алдын алу үшін ең алдымен халықтың құқықтық сауаттылығын арттыру маңызды. Әр адам өзінің қандай құқықтары барын, қандай жағдайда қай мекемеге жүгіну керектігін білуі тиіс. Сонымен қатар мектептерде, жоғары оқу орындарында және жұмыс орындарында қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыру қажет. Отбасыларда да балаларға бір-біріне құрметпен қарауды, дау-жанжалды агрессиясыз шешуді үйрету – зор үлес қосатын қадам.
Қоғам тарапынан да қолдау қажет. Көрші, әріптес немесе таныс адам зорлықтың белгісін байқаса, бейжай қарамай, қол ұшын созуға тырысуы керек. Бұл әрдайым тікелей араласу деген емес; ақпарат беру, кеңес айту, тиісті органдарға хабарлау сияқты қарапайым әрекеттердің өзі біреудің өмірін өзгертуі мүмкін.
Сонымен бірге мемлекеттік деңгейде профилактикалық шаралардың күшеюі, дағдарыс орталықтарының қолжетімділігі, психологтар мен әлеуметтік қызметкерлердің жұмысының жүйеленуі – зорлық-зомбылықты азайтудың маңызды тетігі. Жәбірленушілердің даусын есту, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және кінәлілерді заңмен қатаң жауапқа тарту – әділ қоғамның белгісі.Зорлық-зомбылық – жеке отбасының мәселесі ғана емес, бүкіл қоғамның ортақ проблемасы. Оны түбегейлі жою үшін әркім өз деңгейінде үлес қосуы қажет: ата-ана ретінде, көрші ретінде, ұстаз ретінде, қарапайым азамат ретінде. Біз мейірімді, қауіпсіз, сыйластыққа негізделген орта қалыптастырсақ, болашақ ұрпаққа зорлықсыз қоғам қалдыра аламыз.
Г.СӘДУАҚАСОВА
