Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» атты халыққа арнаған Жолдауында экология және биологиялық әркелкілікті қорғау мәселелеріне де баса назар аударылғаны белгілі. Қазіргі таңда қоқыс мәселесі әлемдік мәселеге айналды. Саябақтарда, тіпті – көшелердің өзінде қоқыстың түр-түрін кездестіруге болады. Бұл адамзат баласының қоршаған ортаға немқұрайлылығын көрсетеді. Табиғат аясына шығып, отбасылық демалыс ұйымдастырғандар сол жерге от жағып, қоқыс тастап, ластап кетеді.
«БҰЛ – МЕНІҢ ЖҰМЫСЫМ ЕМЕС»
Өздеріңіз білетіндей, бұдан біраз жыл бұрын бос жатқан ауылдың шет- жағасында қазір үйлер көбейген, құрылыс қарқынды жүруде. Бұл – Махамбет ауылының тіршілік жасауға қолайлы, өмір сүруге ыңғайлы жер екендігінің айғағы. Расымен де, «ауыл» деген аты болмаса, қалалықтардан кем өмір сүріп жатқанымыз жоқ. Бірін кейін бірі ашылып жатқан кәсіпкерлік нысандар ауылдың ажарын аша түсуде. Тіршіліктің тілін тапқан тұрғындар ауыл экономикасын көтеру үшін еңбек етуде. Алайда беделімізге нұқсан келтіріп жатқан кейбір жайттарға көз жұма қарауға да болмайды…
Сөздің шыны керек, әкімшілік тарапынан ұйымдастырылатын сенбіліктерге аудан орталығында орналасқан мекемелердің мамандары белсенді қатысып, көшелерді мұнтаздай етіп тазалап шығады. Тазалық және оны сақтау туралы тұрғындар арасында насихат жұмыстары қанша жүргізіліп жатқанымен, «Бұл менің жұмысым емес. Ауыл тазалығына менің қатысым қанша?» деген сыңайдағы ой-пікірлердің туындайтыны жасырын емес. «Тазалық табалдырықтан басталады» деген қағиданы алға ұстайтын болсақ, жалпы жұртшылық арасында мұндай кереғар пікірлер болмас еді, әрине.
Қоқыс салынған қапшықтарды көшедегі иесіз иттер мен мысықтар, одан қалды үй жануарлары жыртып, оның ішіндегі тұрмыстық қалдықтар айналаға шашылып, ауылдың көркін қашырары хақ. Одан бөлек күл-қоқыстармен келетін түрлі инфекциялық аурудың алдын алары анық. Әсіресе, көше бойына қойылған қоқыс жәшігіне салынатын қалдықтардың тиісті жәшіктің ішіне салынуы, жәшік толған жағдайда жауапты мекеменің уақытында тазартып отыруы тазалыққа үлкен септігін тигізеді.
Қазіргі қоғамда да тазалық жұмыстарына баса мән беріліп отыр. Санитарлық тазалық жұмыстарына Үкімет басында отырған лауазымды тұлғалардан бастап қарапайым халыққа дейін аталған мәселеге мән беруі – экологиялық тұрғыдан алып қарағанда өте жақсы үрдіс.
«БАЛАҢДЫ ТӘРБИЕЛЕМЕ, ӨЗІҢДІ ТӘРБИЕЛЕ...»
Халқымыздың «Сен баланы тазалыққа, әдептілікке тәрбиелеймін деп әуре болма, бала бәрібір саған ұқсайтын болады. Сен одан да өзіңді тәрбиеле. Ұл-қызың саған қарап өседі, бой түзейді» деген асыл сөзі бар. Расында, бала ол міндетті түрде ата-анаға қарап, еліктеп өседі. Әрбір ата-ана ұл- қыздарының өздеріне қарап тәрбие алатынын естен шығармағаны жөн. Кез келген адам тазалықты өз бойынан көрініс табатындай етсе, өзін таза ұстай білсе, өзге адамдарға да сол тазалығын көрсете алатыны сөзсіз.
– Расында, ауданның көркеюі мен тазалығында сенбіліктердің алатын орны ерекше. Сенбіліктер арқылы көшеде өсіп тұрған тал діңгегі әктеліп, артық шөптерден тазартып, тазалық сақтауға бір адамдай барлық аудан тұрғыны атсалысуының арқасында ауданымыз таза қалпын сақтауда. Табиғаттың таза болуы, оның әдемі көрініске енуі біздің әрқайсымыздың үйімізден, көшемізден басталады. Жаздың үш айында еңбек ететін «Жасыл ел» еңбек жасағының сарбаздары мен қоғамдық жұмыстарға тартылған азаматшаларға сеніп алып, қол қусырып отыра беруге болмас. «Ауылына қарап азаматын таны» демекші, сырттан қараған сыншыл көз ауылымызға қызыға қараса, біз үшін мақтаныш болар еді. Осы ретте, өскелең ұрпағымыздың дені сау болсын десек, айналамыздың таза тұруына барша тұрғындарды атсалысуға шақырамын. Айналамызды таза ұстасақ, ауылдың көркі ажарлана түседі деп ойлаймын,- деп аудан әкімінің орынбасары Арман Әділғалиев тұрғындарды ауыл тазалығына бей-жай қарамауға шақырды.
Күнделікті таңнан кешке дейін қызу тірлікте жүретін ақылы қоғамдық жұмысшылармен бетпе-бет кездесіп жатамыз. Жаздың аптап ыстығы, қыстың аязы мен ызғарлы боранына қарамастан тазалықты қамтамасыз ететін осы кісілердің бірі – сенің анаңмен немесе әкеңмен, әпкеңмен жасты кісілер. Олардың еңбегін құрметтеп, бағалаудың уақыты жеткен тәрізді. Қоқыс жәшіктері біраз жерде орнатылған. Өкінішке орай, қоқыстар жәшіктің ішінде емес, сыртында жатады. Сонда бұл еріншектік пе, әлде салғырттық па? Егер әрбір адам қолындағы қоқысты кез келген жерге тастамай, арнайы жәшікке тастайтын болса, жауапкершілікті сезінсе, айналамыз таза болар еді.
Ескерту ретінде айта кеткен абзал, «ҚР әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодексінің 434-2-бабына сәйкес ортақ пайдаланылатын орындарды, саябақтарды, скверлерді ластау, оның ішінде белгіленбеген орындарға тұрмыстық қалдықты тастаған азаматтарға 5 АЕК мөлшерінде айыппұл салынады. Ал осы сенбіде, яғни 20 шілде күні сағат 9:00 және 12:30 аралығында «Таза Қазақстан» атты тазалық акциясы өтеді. Өтетін орындары: «Жастар саябағы» және Г.Канцев атындағы саябақ.
Қ.АЙТҚАЛИЕВ
