Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес еліміздегі бас ауруына айналған баспана мәселесін біржақты қылу мақсатында жалға алған тұрғын үйді субсидиялау тетігі іске қосылған болатын. Жаңа бағдарлама негізінде отбасы мүшелеріне шаққандағы табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен 70 мың азамат тұрғын үймен қамтамасыз етілуге тиіс. Осы бағдарлама ауданымызда қалай жүзеге асып жатыр? Осы сауалды аудандық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары, құрылыс, сәулет,қала құрылысы бөлімінің бас маманы Раушан Ареноваға қойған едік.
-Тұрғын үй субсидиясы арқылы үй жалдау жұмыстары ауданымызда қалай жүріп жатыр?
- Аудан бойынша 10-ға жуық адам өтініш берді. Бастапқы 3-4 адамның құжаттары өтіп, енді келісім-шарттары жасақталу үстінде. Жасыратыны жоқ бағдарлама іске қосылғалы бірнеше ай өткеніне қарамастан баяу жүріп жатыр. Оның себебі үйін жалға берушілердің тұрғын үй субсидиясының тиімділігін әлі де дұрыс түсіне алмай жатқанында болып отыр. Бұл бағдарлама бойынша үйін жалға бергені үшін баж салығын төлесе жетіп жатыр. Үй жалдағасы келетін адамдар бар, бірақ үйін жалдағысы келетіндер әлі де тартыншақтап отыр.
- Субсидияға үміткерлерді айтып өтсеңіз?
-Тұрғын үй субсидиясын алу үшін жалдау ақысы субсидиялау бағдарламасының шарттарына сәйкес келетін адамдар otbasybank.kz платформасы арқылы өтінім бере алады. Жалдау төлемдері бойынша субсидия алуға аудан көлемінде төрт санат бойынша кезекте тұрған азаматтар үміткер ретінде қатыса алады. Олар І және ІІ топтағы мүгедектер, мүмкіндігі шектеулі балалары бар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар, жетім және ата-анасының қамқорлығынан айырылған балалар, көп балалы отбасылар. Жалдау ақысын субсидиялауға үміткерлер қатарындағы отбасылардың соңғы 6 айдағы орташа жиынтық табысы отбасының әрбір мүшесіне шаққанда 1 ең төменгі күнкөріс деңгейінен аспауы тиіс (1 КМ = 36 018 теңге 01.01.2022 жылғы жағдай бойынша).
- Бағдарламаның шарттары қандай?
Жалдамалы баспананы азаматтар өздері іздейді. Үйді тапқан соң атаулы көмек көрсету принципі азаматтардың ортақ жауапкершілігіне негізделген 50%-ы мемлекеттік субсидиялармен қамтылатын болады, қалған 50%-ын алушы өзі төлейді. Отбасы банк жалдамалы тұрғын үй субсидиясын жалға алу келісімшартының мерзімі аяқталғанша ай сайын аударып отырады. Құжаттың күшін мерзімінен бұрын жоюға, сондай-ақ жаңа үй иесімен келісімшарт құруға рұқсат етілген. Бұл жағдайда otbasybank.kz порталында өтініш беру процесі қайтадан жасалады. Отбасы банк жыл сайын субсидия алушылардың шарттарға сай келуіне мониторинг жүргізіп, төлем тәртібін ай сайын қадағалап отырады. Ал жергiлiктi әкiмдiктер жалдамалы үйлер мен онда тұрып жатқан азаматтарды кемiнде тоқсанына бiр рет тексеретiн болады. Баспананы жақын туыстардан және жұбайлардан, оның ішінде бұрынғы жұбайларынан және ерлі-зайыптылардың туыстарынан жалға алуға, сондай-ақ қайта жалға өткізуге тыйым салынады.
-Өтінішті қалай береді?
Субсидия алуға өтінімдер электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) көмегімен қабылданады. Сондықтан азаматтар оны алдын ала алулары немесе қолданыстағы ЭЦҚ-ның жұмыс істеп тұрғанын тексеруі керек. Субсидия алуға үміткер депозиті бар Отбасы банк клиенті болуы тиіс. Жинақ шоты жоқ азаматтар бейнебанкинг қызметі немесе Otbasy bank мобильді қосымшасы арқылы оны аша алады. ЭЦҚ алып, жинақ шотын ашқаннан кейін, otbasybank.kz порталында тіркелу қажет. Тіркелгеннен кейін төлемдерді алу туралы өтінішке қол қойып, жеке деректерді жинауға және өңдеуге келісім беру керек. Құжаттарға қол қойылғаннан кейін жүйе деректерді өңдеп, отбасының құрамын анықтайды. Тексеру цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі, әділет министрлігі, мемлекеттік кірістер комитеті, білім және ғылым министрлігі, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мемлекеттік деректер базаларымен интеграциялануы арқылы жүзеге асырылады. Содан кейін әрбір отбасы мүшесі otbasybank.kz сайтында "қонақ" ретінде тіркеліп, ЭЦҚ арқылы құжаттарға қол қояды. Қол қойылғаннан кейін жүйе деректерді қайтадан тексеріп, өтініш берушіге субсидия алуға келісім береді немесе себебін түсіндіріп, өтінішін кері қайтарады. Егер өтініш мақұлданса, хабарламада жалға алу аймағы, пәтер ауданы, жалдау ақысының максималды мөлшері мен қатысушыға тиесілі ең жоғары субсидия көлемі көрсетіледі. Бұл кезеңде жалға беруші қосылады. Алғашқы кезекте өтініш беруші жалға берушінің ЖСН немесе БСН көрсетуі керек. Жалға беруші де otbasybank.kz сайтында ЭЦҚ арқылы тіркеліп, "Жалға алу ақысын субсидиялау" бөлімінде деректерін растайды. Сондай-ақ жеке деректерді жинау және өңдеу туралы өтінішке қол қойып, жалға берілетін пәтердің кадастрлық нөмірін және қаражат аударылатын 20 сандық шотты көрсетуі керек. Осыдан кейін жүйе жалдау шартын және төлем кестесін жасап шығады, оған тараптар ЭЦҚ арқылы қол қояды.Субсидия алуға өтініш беруші жалдау шартын тіркегені үшін мемлекеттік баж төлейді. Содан кейін оның жеке кабинетінде төлем кестесі бар жалдау шарты пайда болады. Тұрғын үй субсидиясы мемлекеттік тұрғын үй кезегінде тұрған адамдарға беріледі. Кезегі келіп үй алған соң жалдау келісімшарты тоқтатылады. Бұл бағдарлама үй жалдап жүрген, әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасылар үшін өте тиімді.
-Кеңесіңізге, рахмет!
Сұхбаттасқан Б.Сүйеуова
