АСТАНА. KAZINFORM – Биыл 61-ші Мюнхен қауіпсіздік конференциясына әлемдік қауымдастықтың назары ерекше ауды, себебі оған АҚШ, ЕО және Қытай өкілдері қатысты, деп хабарлайды Kazinform агенттігінің меншікті тілшісі.
Мюнхен конференциясының алғашқы күні Германия президенті Франк-Вальтер Штайнмайер сөз сөйледі.
Штайнмайер Германияның көпжақты сыртқы және қауіпсіздік саясатына бейілділігін растады, сондай-ақ жаһандық мәселелерді шешуде бірлескен күш-жігердің маңыздылығын атап өтті.
Ол сондай-ақ алдағы жылдары халықаралық қатынастарда болуы мүмкін өзгерістерге алаңдаушылық білдірді. Өз сөзінде Германия президенті әлемдегі тұрақтылық пен қауіпсіздікті сақтау үшін елдер арасындағы диалог пен ынтымақтастықтың маңыздылығына ерекше назар аударды.
Сонымен қатар, Германия басшысы халықаралық қатынастардағы өзгерістерге, әсіресе АҚШ-тың жаңа әкімшілігі аясында, алаңдаушылық білдірді. Ол жаңа америкалық басшылықтың «қолданыстағы халықаралық ережелерге, серіктестікке және өзара сенімге жеткіліксіз құрмет көрсетіп отырғанын» атап өтті.
Ф. Штайнмайер бұл өзгерістерді мойындау және оларға бейімделу қажеттігін ерекше атап өтіп, егер мұндай ұстаным басымдыққа айналса, оның жаһандық мүдделерге кері әсер етуі мүмкін екенін ескертті.
Сонымен қатар У.Ляйен АҚШ-тың болат пен алюминийге қатысты соңғы сауда шараларына алаңдаушылық білдіріп, оларды «мағынасыз» деп атады және ЕО бұл әрекетке жауапсыз қалмайтынын ескертті.
Одан кейін АҚШ вице-президенті Джей Ди Вэнс сөз сөйледі. Оның баяндамасы Еуропалық одақта әртүрлі пікірлер тудырды, өйткені америкалық саясаткер Еуропа саясатының кейбір тұстарына сын айтты.
Джей Ди Вэнс еуропалық көшбасшыларды демократиялық құндылықтарды әлсіретіп жатыр деп сынап, ішкі қауіп Ресей немесе Қытай сияқты сыртқы қарсыластарға қарағанда әлдеқайда күрделі мәселе екенін мәлімдеді.
Ол сөз бостандығы мен діни сенім еркіндігін қорғаудың маңыздылығын ерекше атап өтті, сондай-ақ жаппай миграцияға қатысты алаңдаушылық білдірді.
Еуропалық басылымдардың пікірінше, АҚШ вице-президентінің бұл мәлімдемелері Германия мен ЕО билігінің америкалық технологиялық алпауыттарды («Х» платформасы, «Фейсбук» және т.б.) реттеуге бағытталған шараларымен байланысты болуы мүмкін.
Жалпы, еуропалық сарапшылар Джей Ди Вэнстің сөзін Еуропа үшін «суық душ» деп бағалады.
НАТО Бас хатшысы Марк Рютте сондай-ақ еуропалық елдердің қорғаныс қабілетін нығайту қажеттігін мәлімдеді, әсіресе АҚШ-тың ықтимал қатысуының қысқаруы аясында. Ол ықтимал қақтығыстарға дайындық бейбітшілікті сақтаудың негізгі шарты екенін атап өтті.
Мюнхен қауіпсіздік конференциясының тұрақты қатысушыларының бірі – Қытайдың сыртқы істер министрі Ван И де сөз сөйлеп, халықаралық қатынастардың негізгі аспектілерін және Қытайдың жаһандық аренадағы ұстанымын қозғады.
Ван И Қытайдың АҚШ-қа қатысты саясаты тұрақты және дәйекті екенін мәлімдеді. Ол Қытайдың өзара тиімді ынтымақтастық негізінде тұрақты және берік екіжақты қатынастар құруға дайын екенін атап өтті.
Алайда, егер АҚШ Қытайды тежеу және қысым көрсету саясатын жалғастыра берсе, Бейжің өз егемендігі мен ұлттық мүдделерін қорғау үшін жауапты шаралар қабылдауға мәжбүр болатынын ескертті.
Украинадағы жағдайға тоқталған Ван И бұл қақтығыс Еуропа аумағында болып жатқанын атап өтіп, дағдарыстың түпкі себептерін жоюда Еуропаның басты рөл атқаруы қажет екенін мәлімдеді.
Ол еуропалық елдерді бейбіт келіссөздерге белсенді қатысуға және өңірде тұрақты бейбітшілікке қол жеткізу үшін бірлесіп жұмыс істеуге шақырды.
Еске сала кетейік, Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев жуырда еліміздің соғысты тоқтатуды қолдайтынын және дипломатиялық келіссөздер арқылы өзара келісімге келуді жақтайтынын мәлімдеген болатын.
- Біз алғашқы кезден бастап осы соғысты міндетті түрде тоқтату керек, дипломатиялық келіссөздер арқылы бір мәмілеге келу қажет деп айттық. Бұл ұстанымымыз енді шындыққа айналды. Екі алпауыт ел саяси сұхбат жүргізе бастады. Бұл — жақсы үрдіс. Әрі Қазақстанға пайдасын тигізеді. Сондықтан біз мұны мейлінше қолдаймыз, — деді Президент.
Бұл форум Еуропаның қатысуымен өтетін халықаралық диалогтың негізгі алаңы болып қала береді, күрделі геосаяси сын-қатерлерді талқылауға және жаңа жағдайларда елдер арасындағы ынтымақтастықты нығайтуға мүмкіндік береді.
